Phương thức nhờ thu – Collection

Giải thích sơ đồ

(1) Người bán giao hàng, lập bộ chứng từ gởi thẳng cho người mua;

(2) Người bán ký phát hối phiếu đòi tiền người mua và nhờ ngân hàng thu hộ tiền của hối phiếu.

(3) Ngân hàng bên bán chuyển hối phiếu cho ngân hàng bên mua và nhờ ngân hàng này thu hộ tiền ở người mua.

(4) Ngân hàng bên mua chuyển hối phiếu cho người mua và yêu cầu trả tiền.

(5) Người mua trả tiền hoặc từ chối trả tiền phụ thuộc vào thiện chí của họ. Nói chung, sau khi nhận hàng, người mua mới trả tiền.

(6) Ngân hàng bên mua chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho ngân hàng bên bán.

(7) Ngân hàng bên bán chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho người bán.

Nhờ thu trơn liên quan đến 4 bên nhưng mỗi bên chỉ làm một phần hay một số khâu nhất định của quy trình. Cụ thể là:

Người xuất khẩu làm 2 việc: giao hàng và bộ chứng từ hàng hóa cho nhà nhập khẩu và lập thủ tục nhờ ngân hàng thu hộ tiền. Hàng hóa được giao cho đại lý vận tải chuyển đến cảng của người mua. Sau khi giao hàng xong, người nhập khẩu lập bộ chứng từ nhờ thu bao gồm: chứng từ liên quan đến hàng hóa như hóa đơn, vận đơn, các loại giấy chứng nhận, gửi trực tiếp cho người nhập khẩu và chứng từ tài chính (chỉ thị nhờ thu và hối phiếu) nộp vào ngân hàng nhận ủy thác thu.

Ngân hàng nhận ủy thác thu: Sau khi tiếp nhận bộ chứng từ nhờ thu do người xuất khẩu nộp vào sẽ chuyển đến cho ngân hàng đại lý của mình để xuất trình đòi tiền người nhập khẩu. Sau đó ngân hàng nhận ủy thác thu chờ kết quả thu hộ từ ngân hàng đại lý sẽ ghi có và báo có lại cho người xuất khẩu.

Ngân hàng đại lý hay ngân hàng thu hộ sẽ xuất trình hối phiếu đòi tiền người nhập khẩu và hành xử tùy theo chỉ thị nhờ thu và hối phei61u do người xuất khẩu lập ra và do ngân hàng bên phía người xuất khẩu chuyển đến. Sau đó, tùy theo phản ứng của người nhập khẩu mà ngân hàng đại lý sẽ chuyển tiền thu hồi được hoặc thông báo từ chối của người nhập khẩu về cho ngân hàng bên phía người xuất khẩu.

Người nhập khẩu trước tiên sẽ nhận hàng khi hàng đến cảng và bộ chứng từ hàng hóa đến tay người xuất khẩu. Khi nào chứng từ tài chính đến thì người xuất khẩu sẽ xem xét quyết định trả tiền nếu thấy hợp lệ hoặc từ chối thanh toán nếu phát hiện bất hợp lệ.

Qua toàn bộ quy trình nhờ thu, trong phương thức này ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian trong thanh toán bởi bộ chứng từ hàng hóa đã giao cho người nhập khẩu nên ngân hàng đại lý không thể khống chế người nhập khẩu được. Ngân hàng không có cam kết hay đảm bảo vì đối với người xuất khẩu và người nhập khẩu mà chỉ đơn thuần xử lý theo những chỉ dẫn mà người xuất khẩu thể hiện trên chỉ thị nhờ thu và hối phiếu. Phương thức này chỉ bổ sung cho phương thức chuyển tiền trả sau được một điểm là người xuất khẩu có thể chủ động đòi tiền sau khi giao hàng. Tuy chủ động nhưng đòi được tiền hay không vẫn còn tùy thuộc vào thiện chí và khả năng của người nhập khẩu. Vì vậy, người xuất khẩu chỉ nên áp dụng phương thức này trong trường hợp có quan hệ lâu đời và tín nhiệm người nhập khẩu.

Về phía người nhập khẩu đôi khi có lợi hơn người xuất khẩu ở chỗ là có thể nhận được hàng hóa trước khi trả tiền, nếu hàng hóa đến trước chứng từ đòi tiền. Trong trường hợp này, nếu người nhập khẩu vì lý do gì đó nhận được hàng và thậm chí sử dụng hàng rồi nhưng vẫn có thể chưa trả tiền cho người xuất khẩu, khiến cho người xuất khẩu bị thiệt hại. Để tránh xảy ra điều này, người xuất khẩu có thể thương lượng và yêu cầu người nhập khẩu áp dụng phương thức nhờ thu kèm chứng từ.

Do việc trả tiền trong phương thức nhờ thu trơn không căn cứ vào chứng từ thương mại mà chỉ dựa vào chứng từ tài chính, do đó rủi ro chủ yếu thuộc về nhà xuất khẩu.

Đối với nhà nhập khẩu, rủi ro có thể phát sinh khi lệnh nhờ thu đến trước hàng hóa và nhà nhập khẩu phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán trong khi hàng hóa không được gửi đi hoặc đã được gửi đi nhưng chưa tới, hoặc khi nhận hàng hóa có thể không đảm bảo chất lượng, chủng loại và số lượng như đã thỏa thuận trong hợp đồng thương mại.

Như vậy, rủi ro đối với nhà xuất khẩu là rất lớn vì giữa việc nhận hàng và thanh toán của nhà nhập khẩu không có sự ràng buộc với nhau. Cho đến nay, hầu hết các ngân hàng chỉ chú ý áp dụng Quy tắc thống nhất nhờ thu URC vào nhờ thu chứng từ, còn nhờ thu trơn được thực hiện theo quy chế riêng của từng ngân hàng nên thường không có dẫn chiếu URC. Nhưng cần hiểu rằng nếu xảy ra tranh chấp trong thanh toán nhờ thu thì URC sẽ là cơ sở để giải quyết những tranh chấp phát sinh. Chính vì vậy, các ngân hàng khi áp dụng nhờ thu trơn cũng cần phải lập lệnh nhờ thu và dẫn chiếu URC, nếu có tranh chấp xảy ra thì có cơ sở để giải quyết.

+ Hai bên mua bán tin cậy lẫn nhau hoặc hai bên cùng trong nội bộ công ty với nhau.

+ Dùng để thanh toán cước phí vận tải, bảo hiểm, hoa hồng, lợi tức…

Người bán sau khi hoàn thành nghĩa vụ giao hàng thì lập bộ chứng từ thanh toán nhờ thu (chứng từ gửi hàng và hối phiếu) và nhờ ngân hàng thu hộ tiền tờ hối phiếu đó, với điều kiện người mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền thì ngân hàng mới trao toàn bộ chứng từ gửi hàng cho người mua để họ nhận hàng.

Đây là điều kiện thanh toán trả tiền ngay khi chứng từ được xuất trình. Ngân hàng thu hộ chỉ trao bộ chứng từ cho người nhập khẩu khi nhà nhập khẩu thanh toán nhờ thu. Thông thường, người trả tiền phải thanh toán trong vòng 3 ngày làm việc sau khi bộ chứng từ được xuất trình. Đối với điều kiện D/P, trong lệnh nhờ thu phải có chỉ thị “Release Documents against Payment”.

Giải thích sơ đồ:

(1) Người mua đặt hàng người bán

(2) Người bán giao hàng cho người mua;

(3) Người bán lập bộ chứng từ thanh toán, trong đó bao gồm bộ chứng từ gửi hàng và hối phiếu chuyển cho ngân hàng và nhờ ngân hàng thu hộ tiền của hối phiếu.

(4) Ngân hàng bên bán chuyển toàn bộ chứng từ thanh toán cho ngân hàng bên mua và nhờ ngân hàng này thu hộ tiền ở người mua.

(5) Ngân hàng bên mua yêu cầu người mua trả tiền hối phiếu để nhận chứng từ.

(6) Nếu người mua trả tiền ngân hàng mới trao chứng từ gửi hàng cho họ để nhận hàng.

(7) Ngân hàng bên mua chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho ngân hàng bên bán.

(8) Người mua nhận hàng và làm thủ tục thông quan hàng hóa

(9) Ngân hàng bên bán chuyển tiền hoặc hoàn lại hối phiếu bị từ chối trả tiền cho người bán.

Được sử dụng trong trường hợp mua chịu. Trình tự tiến hành D/A cũng giống như D/P, song có một điểm khác nhau là người mua chỉ phải ký nhận trả tiền vào hối phiếu thì sẽ được ngân hàng trao toàn bộ chứng từ gởi hàng để nhận hàng.

So với phương thức nhờ thu phiếu trơn thì phương thức nhờ thu kèm chứng từ có tính an toàn trong thanh toán cao hơn vì ngân hàng thay mặt cho người bán dùng bộ chứng từ để khống chế người mua phải trả tiền hoặc chấp nhận tả tiền (đối với nhờ thu trả chậm).

Tuy nhiên, nhờ thu kèm chứng từ cũng không phải là phương thức thanh toán an toàn tuyệt đối đối với người xuất khẩu vì việc nhờ ngân hàng thu hộ tiền chỉ diễn ra sau khi người xuất khẩu đã thực hiện xong nghĩa vụ giao hàng.

a. Nhà xuất khẩu

– Giao hàng theo đúng hợp đồng ngoại thương đã thỏa thuận;

– Lập bộ chứng từ và hối phiếu đòi tiền.

– Làm công văn gửi ngân hàng nhờ thu hộ tiền.

b. Nhà nhập khẩu

+ Nhận giấy báo hàng về đến cảng (qua giấy này nhà nhập khẩu biết bộ chứng từ đã về tới ngân hàng; loại hình thanh toán: D/A hay D/P).

+ Nhà nhập khẩu làm thủ tục thanh toán:

+ Nhờ thu thanh toán ngay (D/P): Nếu đồng ý thanh toán thì ký vào giấy báo yêu cầu ngân hàng trích tiền từ tài khoản của mình thanh toán cho người xuất khẩu.

+ Nhờ thu trả chậm (D/A): Nếu đồng ý thanh toán thì: 1. Ký chấp nhận vào mẫu thông báo D/A và 2. Ký hậu chấp nhận thanh toán vào hối phiếu.